بی خوابی در نوجوانان یکی از مسائل نگران کنندهای است که برای بسیاری از افراد در این سن پیش میآید. مشکلات خواب باعث میشوند تا نوجوانان شبها بیدار بمانند و این موضوع بسیاری از عملکردهای آنان را با مشکل مواجه میکند. برای مثال افرادی که خواب کافی ندارند، در مدرسه به خوبی عمل نمیکنند یا نمیتوانند از پس فعالیتهای ورزشی بر بیایند. احساس بد خلقی، افسردگی، مشکلات عاطفی و…. همگی میتوانند از خواب نامنظم و ناکافی فرد ناشی شوند. در بسیاری از موارد هم شاهد تصادفهای خطرناک نوجوانان به دلیل مسئله بی خوابی هستیم. نوجوانان بهتر است که حدود ۸ الی ۱۰ ساعت در طول شبانه روز بخوابند. برای اینکه ۶ صبح بیدار شوند تا به مدرسه بروند، حداقل ساعت ۱۰ شب باید به رختخواب بروند. با این حال بسیاری از نوجوانان در زود به خواب رفتن با مشکلات جدی روبرو هستند که دارای علتهای مختلفی است و باید برای درمان آن اقدام شود.
فهرست مطالب
علل مشکل بی خوابی در نوجوانان
مشکل بی خوابی در نوجوانان خیلی عجیب نیست. در طول سالهای نوجوانی ساعت خواب بدن این افراد به گونهای تنظیم میشود که شبها دیرتر بخوابند و از آن طرف صبحها هم دیرتر از خواب به پا خیزند. علت این تغییرات این است که مغز نوجوانان هورمونی به نام ملاتونین را دیرتر از مغز کودکان و بزرگسالان ترشح میکند. به همین جهت است که نوجوانان دیرتر به خواب میروند. در مواردی این تاخیر در چرخه خواب و بیداری میتواند فعالیتهای روزانه فرد را تحت تاثیر خود قرار دهد. البته این موضوع تنها دلیلی نیست که نوجوانان به خاطر آن با مشکل خواب مواجه شوند. نورهای روشن و نور آبی دستگاههای الکترونیکی هم ترشح هورمون ملاتونین را به تاخیر میاندازند و موجب میشوند تا فرد به سختی بخوابد. موارد دیگری نیز میتوانند به خواب رفتن نوجوان را سخت کنند.
گاهی اوقات مشکل بی خوابی در نوجوانان میتواند نشان دهنده یک بیماری جسمی باشد. کسانی که با گرفتگی بینی، سردرد و… دست و پنجه نرم میکنند، خواب راحتی ندارند. محیط خواب نامناسب هم میتواند بر خواب نامنظم فرد اثر بگذارد. اتاق اگر خیلی گرم، خیلی سرد یا روشن و پر سر و صدا باشد، خواب فرد را با اختلال مواجه میکند. استرس یا اضطراب از دیگر عوامل تاثیر گذار بر روی خواب است. این اضطرابها و استرسها ممکن است در مورد مدرسه و مشکلات آن، مسائل عاطفی، اختلاف با خانواده و… باشند. مشکلات مربوط به حوزه سلامت روان نظیر افسردگی، اختلال پس از سانحه و… نیز باعث اختلال در خواب میشوند. یک سری از داروها نیز آثار منفی بر روی خواب فرد میگذارند. عادات نامناسب غذایی از دیگر مواردی هستند که میتوانند در زمینه مشکلات خواب نقش آفرین باشند.
راهکارهای مواجهه با مشکل بی خوابی در نوجوانان
در مواجهه با مشکل بیخوابی در نوجوانان راهکارهایی وجود دارند که میتوانند خواب بهتری را برای نوجوان رقم بزنند. اگر به عنوان یک نوجوان شبها خواب کافی ندارید، برنامه خود را بررسی کنید. یک زمان مناسب را برای خواب و بیداری تنظیم نمایید. سعی کنید حداقل ۸ ساعت خواب را در برنامه خود جای دهید. برای اینکه خواب مطلوبی را تجربه کنید، اتاق خواب خود را تاریک، خنک و ساکت و آرام نگه دارید. بهتر است که در اتاق خواب خود تلویزیون یا سیستم بازی ویدیویی را نگهداری نکنید. حدود یک ساعت قبل از اینکه به خواب بروید، تمامی وسایل الکترونیکی، صفحات نمایش مثل تلویزیون، رایانه و سایر دستگاهها را خاموش کنید. تکالیف مدرسه را هم به این ساعت موکول نکنید. سعی کنید تلفن همراه خود را بیرون از اتاق قرار دهید. اگر هم داخل اتاق خواب خود میخواهید از آن نگهداری کنید، حتما آنتن گوشی را خاموش کنید.
یک برنامه خاص را برای مدتی جهت تجربه خوابی آرام امتحان کنید. برای مثال قبل از خواب، دوش آب گرم بگیرید، مطالعه غیر درسی داشته باشید، به موسیقی آرامش بخش گوش دهید، یا اینکه قبل از به خواب رفتن مدیتیشن کنید. سعی کنید از اواخر عصر دیگر خوردن نوشیدنیهای کافئین دار و شکلات را کنار بگذارید. چای، قهوه، نوشابه و… جزء این دسته هستند. ورزش منظم را در برنامه روزمره خود قرار دهید. البته خیلی نزدیک به زمان خواب، بهتر است که این کار را نکنید. اگر در طول روز خیلی خسته هستید، اوایل بعدازظهر یک چرت کوتاه داشته باشید. طولانی بودن خواب ظهر، روند به خواب رفتن شما را در طول شب بسیار سخت میکند. برای اطمینان از وضعیت سلامتی خود مراجعه به پزشک را فراموش نکنید.
در موضوع اختلالات خواب و بی خوابی در نوجوانان، اگر همه کارهای گفته شده را انجام دادید و مشکل حل نشد بهتر است که حتماً از نکات مطرح شده در جلسات مشاوره نوجوان بهره بگیرید.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم اطلاعاتی راجع به مشکل بی خوابی در نوجوانان را با شما در میان بگذاریم. مشکلات خواب نوجوانان مسئلهای نگران کننده و غیر قابل حل نیست. توصیههایی را که مطرح نمودیم در زندگی خود پیاده کنید تا قسمت عمدهای از مشکل خواب شما حل شود. تا جایی که ممکن است سعی کنید از سطح استرس و اضطراب خود در طول دوران نوجوانی بکاهید. تلاش کنید که فعال و باانگیزه باشید و برای روز بعد خود هدف تعیین کنید تا بتوانید به امید شروعی تازه به خوبی بخوابید. با تجربه خواب کافی میتوانید جلوی بسیاری از مشکلات مثل اختلال در تمرکز، فشار خون، چاقی، سردرد و… را بگیرید. سعی کنید علت این مشکل را بیابید و برای درمان آن اقدام کنید.
