خجالتی بودن و عدم اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان یکی از مشکلاتی است که موجب نگرانی بسیاری از والدین می‌شود و می‌تواند باعث به وجود آمدن مشکلات بسیاری برای افراد بشود. در مقاله پیش رو به طور کامل در مورد نشانه ها، علل و راه های درمان این مشکل صحبت کرده‌ایم؛ برای آگاهی از این موضوعات در ادامه با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
مشکل خجالتی بودن و عدم اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان
کمرویی یا خجالتی بودن احساسی است که فرد در حضور دیگران حس می‌کند. یکی از مشکلاتی که خجالتی بودن برای شخص به وجود می‌آورد، مهار کردن توانایی‌های او برای انجام دادن کار یا گفتن حرف خاصی است. به همین جهت افراد خجالتی در ایجاد و حفظ روابط سالم با دیگران دچار مشکل هستند. در بسیاری از موارد کم رویی یا خجالتی بودن با ضعف عزت نفس فرد ارتباط مستقیمی دارد. خجالتی بودن را می‌توان جزء دلایل اضطراب اجتماعی نیز به شمار آورد. کم رویی ممکن است موجب کناره گیری فرد از فعالیت‌های اجتماعی شود. فردی که از اجتماع دور شود، کم کم دچار مشکلاتی مثل افسردگی، اضطراب و… نیز خواهد شد.
خجالتی بودن طیف وسیعی دارد. معمولا کودکان و حتی نوجوانان نیز هنگام تجربه های جدید در زندگی این احساس را چه کم و چه زیاد درون خود دارند. در برخی از فرهنگ‌های دنیا خجالتی بودن یک عیب و در برخی دیگر یک حسن در نظر گرفته می‌شود. اما ما معتقدیم هر چیزی که فرد را از یک زندگی متعارف و سالم دور کند، یک معضل و اختلال به شمار می‌رود. به همین جهت هم باید در پی ریشه یابی و حل چنین معضلی بود. اگر کودک کم سن و سالی دارید که نشانه‌های خجالتی بودن را در او می‌بینید هرچه سریع‌تر به دنبال حل مشکل باشید.
دلایل خجالتی بودن و عدم اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان
در این قسمت به بررسی دلایل خجالتی بودن و عدم اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان می‌پردازیم. طبق تحقیقات فقط حدود ۱۵ درصد از افراد با تمایل به کم رویی یا خجالتی بودن متولد می‌شوند. عمده‌ی افرادی که خجالتی هستند، تحت تاثیر تجربیات اجتماعی دچار این معضل شده اند. بسیاری از پژوهشگران معتقد هستند که اکثر کودکان در سن پایین به دلیل تعامل اشتباه با والدین خود با مشکل کم رویی مواجه می‌شوند. معمولا خانواده هایی که رفتارهای مستبدانه و دیکتاتوری دارند، فرزندان خجالتی به بار می‌آورند. در این خانواده ها معمولا کودکان از بسیاری از تجربه‌ها منع می‌شوند. به همین جهت هم جسارت مواجه شدن با موقعیت‌ها و شرایط جدید را در آینده نخواهند داشت.
کودکانی که همیشه در قفس محدودیت از سوی والدین نگه داشته می‌شوند، در رشد مهارت‌های اجتماعی دچار مشکلات زیادی می‌شوند. به جای این گونه رفتارها، یک برخورد صمیمی و در عین حال دلسوزانه با فرزندان باعث می شود که در سنین کودکی و نوجوانی هنگام برقراری ارتباط با دیگران راحت‌تر باشند. گاهی فرهنگ حاکم بر یک جامعه، کودکان و نوجوانان را به سمت کم رویی و خجالتی بودن سوق می‌دهد. برخی اوقات والدین نیز تحت تاثیر این فرهنگ، افرادی خجالتی هستند. بنابراین طبیعی است که فرزندان آن‌ها هم از والدین خود تقلید کنند. گاهی اوقات مشکلات اقتصادی، فقر و تفاوت سطح خانوادگی می‌توانند منجر به خجالتی بودن شخص شوند. اگر کودک در محیطی باشد که از نظر مالی با هم سن و سال‌هایش هم سطح نباشد، احساس شرم و خجالت خواهد داشت.
راه های درمان مشکل کم رویی و عدم اعتماد به نفس
ما قصد داریم در این بخش راهکارهایی برای حل مشکل خجالتی بودن و عدم اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان بیان کنیم. همان‌طور که پیش از این هم اشاره کردیم کم رویی و خجالتی بودن تا حد زیادی به عزت نفس فرد برمی‌گردد. به همین جهت پیش از هر چیزی باید به دنبال راه‌هایی برای افزایش احساس ارزشمندی کودک و نوجوان خود باشیم. یکی از راه‌هایی که برای حل این مشکل می‌تواند به کودک یا نوجوان کمک کند، مراجعه به مشاوره کودک، مشاوره نوجوان و یا روان‌درمانگر است. روان‌درمانگر مهارت‌های اجتماعی، راه‌های شناسایی و ریشه یابی مشکل و غیر منطقی بودن ترس از ارتباط با دیگران را برای فرد بازگو می‌کند. در واقع به کمک روان‌درمانگر فرد خجالتی متوجه می‌شود که چیزی برای ترسیدن وجود ندارد و از این طریق کم کم منطق فرد به کار خواهد افتاد.
برخی تکنیک های ساده نیز برای درمان خجالتی بودن و عدم اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان وجود دارند که فرد در موقعیت هایی که احساس خجالت و یا ترس می‌کند می‌تواند از آن‌ها استفاده نماید. یکی از کارهایی که فرد می‌تواند انجام دهد، تنفس عمیق حین احساس اضطراب و ترس در ارتباط گرفتن با دیگران است. برخی از پژوهشگران معتقد هستند که گروه درمانی تا حد زیادی به این کودکان و نوجوانان کمک می‌کند. افرادی که بر اثر اضطراب بیش از حد دچار رنج و سختی هستند، باید به متخصص مراجعه کنند. اگر روان‌درمانگر لازم بداند فرد را به روانپزشک ارجاع می‌دهد تا مصرف دارو را شروع کند. والدین می‌توانند با مدیریت خشم در عین دلسوزی و مهربانی، در این مسیر همراه فرزند خود باشند. البته جا دارد این نکته را ذکر کنیم که درونگرایی با خجالتی بودن متفاوت است. اما عموم مردم این دو را باهم اشتباه می‌گیرند. در حالی که خجالتی بودن نیاز به درمان دارد اما درونگرایی این چنین نیست.
سخن پایانی
مشکل خجالتی بودن و عدم اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان در صورتی که ادامه‌دار باشد می‌تواند عواقب بدی برای فرد داشته باشد؛ بنابراین لازم است تا هر چه سریع‌تر دلایل آن کشف شده و برای حل این مشکل اقدام شود. یکی از کارهایی که می‌توان در چنین شرایطی انجام داد مراجعه به مشاور و متخصص است تا با استفاده از راهنمایی‌های او مشکل حل شود.
