مشاوره درمان بیماری های مرتبط با خواب (کم خوابی و پر خوابی)

مشاوره درمانی مشکلات مربوط به خواب (کم خوابی و پرخوابی) یکی از شایع ترین مشاوره هایی است که در کلینیک روانشناسی  مهمید ارائه می شود. اختلالات خواب، توانایی داشتن خواب منظم و با کیفیت را از افراد سلب می کنند. این نوع بیماری بنا به دلایلی متعدد از جمله استرس و یا بیماری زمینه ای در افراد بروز می کند. اختلالات خواب معمولا در افراد به دو صورت منظم و غیر منظم بروز می کنند.  شکل غیر منظم که گاهی به دلیل استرس و یا فعالیت سخت روزانه ایجاد می شود آن چنان نگران کننده نیست. بخش قابل بحث و نگران کننده مشکلات منظم و تقریبا دائمی خواب است که افراد را برای مدت ها و سال های طولانی درگیر خود می کند. مشکل بی خوابی در کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان ممکن است اتفاق بیفتد که در این مقاله به طور کامل به آن پرداخته شده است.

مشاوره درمانی مشکلات مربوط به خواب چیست؟

اختلالات خواب

مشاوره درمانی مشکلات مربوط به خواب شامل راهکارهای روانشناسی هستند که مشاور بر اساس شدت  و نوع اختلال موجود(بی خوابی و پرخوابی) آن ها را در اختیار فرد بیمار قرار می دهد. این راهکارها اغلب سبب کنترل احساسات منفی مانند ترس و اضطراب می شوند. در نتیجه خوابی راحتی را برای افراد به دنبال خواهند داشت.

چه زمان باید نسبت به انجام مشاوره و درمان اختلالات خواب اقدام کرد؟ 

انجام مشاوره و درمان اختلالات خواب زمانی لازم و ضروری است که فرد برخی نشانه ها را در خود مشاهده کند. این نشانه ها و علائم عبارتند از:

۱: به سختی به خواب رفتن.

۲: عدم استراحت جسمی و ذهنی در طول خواب.

۳: خستگی و خواب آلودگی در طول روز.

۴: عدم خواب عمیق.

۵: اضطراب و تحریک پذیر بودن.

۶: عدم تمرکز کافی جهت انجام فعالیت و کار روزانه.

۷: افسردگی و عصبانیت.

عوامل ایجاد بی خوابی و پر خوابی  و نیاز به مشاوره درمانی کدامند؟

پیش از انجام مشاوره و درمان اختلالات خواب لازم است عوامل ایجاد این بیماری را شناسایی کرد. عوامل ایجاد این مشکل بسیار متنوع هستند اما مهم ترین آن ها عبارتند از:

۱. بیماری ها و درد های مزمن:

احساس درد در بخشی از بدن بزرگ ترین دلیل برای بی خوابی و ایجاد اختلال در فرایند آن است. در بسیاری مواقع افراد از احساس درد بعد از خوابیدن و بیدار شدن به واسطه آن شکایت می کنند.

۲. مشکلات تنفسی:

برخی بیماری های دستگاه تنفس اغلب به هنگام شب عود می کنند و تنفس را برای افراد مشکل می کنند. به طور حتم شخصی که قادر به تنفس درست و راحت نباشد نمی تواند خواب آرامی را تجربه کند. عفونت سیستم تنفسی، آلرژی و سرماخوردگی از جمله این مشکلات می باشند.

۳. استرس و نگرانی:

استرس و نگرانی و مشکلات روحی می توانند فرآیند خواب را با مشکل مواجه کنند. این نوع بیماری به راحتی کیفیت خواب را پایین آورده و افراد را دچار اختلالات و مشکلات خواب می کنند. استرس و تشویش می تواند خود را به شکل حرف زدن و راه رفتن در خواب، دیدن کابوس و یا ناله کردن در خواب نشان دهد.

۴. نیاز به دفع مکرر ادرار در طول شب:

دفع ادرار مکرر و مستمر شبانه می تواند ناشی از نبود تعادل میان هورمون ها و یا وجود بیماری های بخش مجاری ادراری باشد. افرادی که از این مشکل رنج می برند نمی توانند خواب راحتی را تجربه کنند.

درد های رایجی که سبب ایجاد مشکل در خواب می شوند و نیاز به مشاوره و درمان اختلالات خواب دارند.

نیاز به انجام مشاوره و درمان اختلالات خواب (مخصوصا پرخوابی و بی خوابی) در زمان بروز درد های مزمن و آزار دهنده بیشتر از هر زمان دیگری احساس می شود. زیرا دردهای مزمن مانع از به خواب رفتن افراد و یا بیداری بعد از خوابیدن خواهند شد‌.

  • کمر درد
  • سردرد های شدید
  • بیماری های مربوط به روده
  • سندرم خستگی مزمن
  • فیبرومیالژی و آرتروز از جمله دردهایی هستند که سبب ایجاد مشکل در خوابیدن افراد می شوند.

انواع مختلف مشاوره مشکلات مرتبط با خواب

برای انجام مشاوره و درمان اختلالات خواب لازم است انواع مختلف آن را شناسایی کرد. انواع مختلف این نوع اختلال عبارتند از:

۱. ایجاد وقفه تنفسی یا آپنه در خواب:

احساس خفگی و تنگی نفس در خواب می تواند ناشی از وجود یک بیماری جدی به نام آپنه باشد. این بیماری در زمان خواب خود را نشان داده و به دلیل رسیدن مقدار اندکی اکسیژن به بدن ایجاد می شود.

۲. بی خوابی و عدم توانایی در خوابیدن:

عدم توانایی در خوابیدن یکی از بزرگترین دلایل ایجاد اختلالات خواب به شمار می آید. بی خوابی بنا به دلایل متعددی ایجاد شده و سلامت عمومی بدن را با چالش جدی روبه رو می کند.

۳. حمله خواب یا نارکولپسی:

اختلال خواب تنها عدم توانایی در خوابیدن نیست. بلکه گاهی خوابیدن های بی موقع و مداوم نیز جزء مشکلات و معضلات خواب به شمار می آیند. نارکولپسی یکی از این مشکلات است که در طول روز بروز می کند و فرد مبتلا به طور ناگهانی احساس خستگی کرده و به خواب می رود. نارکولپسی گاهی سبب ایجاد فلج خواب در افراد نیز می شود. به نحوی که فرد بعد از بیداری قادر به حرکت کردن نمی باشد.

۴. خواب پریشی:

این نوع اختلال گروهی از مشکلات خواب هستند که سبب بروز حرکات غیر عادی در فرد به هنگام خواب می شوند. این رفتارها عبارتند از:

  • فشردن دو فک بر روی همدیگر و دندان قروچه.
  • دیدن کابوس های مکرر.
  • ناله کردن و حرف زدن در خواب.
  • راه رفتن در خواب.

مشاوره درمانی بی خوابی و پر خوابی چگونه انجام می شود؟

مشاوره و درمان بی خوابی و پر خوابی می تواند ترکیبی از درمان پزشکی و به کارگیری راهکارهای مشاوره ای باشد. راهکارهای مشاوره ای با تغییر سبک زندگی و رفع برخی ناراحتی های روانی همراه هستند. از این رو با به کار گیری آن ها در کنار مصرف دارو می توانند به درمان این نوع اختلال کمک کنند (منبع).

تکنیک های موثر جهت انجام مشاوره مشکلات مرتبط با خواب

روانشناسان و متخصصان مشاوره برای انجام مشاوره و درمان اختلالات خواب تکنیک هایی را ارائه داده اند که عبارتند از:

۱. بهتر کردن و بالابردن کیفیت محل خواب:

این تکنیک عبارت است از پوشیدن لباس راحت به هنگام خواب و استفاده از اتاقی نسبتا خلوت با دما و نور متعادل. جلوگیری از وارد شدن سر و صدا به درون اتاق خواب و استفاده از پرده های ضخیم از جمله راه های موثر برای داشتن یک اتاق خواب با کیفیت هستند.

۲. مثبت اندیشی:

مثبت اندیشی یکی از موثر ترین تکنیک های ارائه شده مشاوره و درمان اختلالات خواب است که بسیار مورد تایید روانشناسان می باشد. در این تکنیک لازم است افکار منفی و مخرب از ذهن دور شده و  افکار مثبت را جایگزین آن ها شود.

۳. استفاده از قانون ۱۵ دقیقه ای:

این تکنیک یکی از جذاب ترین تکنیک ها برای رفع برخی اختلالات خواب است. اگر فرد بعد از ۱۵ دقیقه حضور در تختخواب نتواند بخوابد، باید از جای خود بلند شده و فعالیتی مانند تماشای تلویزیون و یا خواندن کتاب را انجام دهد. انجام چنین فعالیت هایی سبب خستگی شده و فرد فورا به خواب خواهد رفت.

۴. تنظیم کردن خواب:

نداشتن برنامه ای منظم برای خوابیدن یکی از دلایل ایجاد اختلالات خواب است. بنابراین با انجام این تکنیک و منظم کردن زمان خواب و بیداری می توان تا حد زیادی مشکلات خواب را رفع کرد. یکی از راه های تنظیم خواب عدم خواب طولانی در طول روز است؛ زیرا خواب و چرت زدن بیشتر از نیم ساعت در طول روز سبب ایجاد اختلال در خواب شبانه می شود.

موثر ترین راه های پیشنهادی برای داشتن خوابی آرام در جلسات مشاوره و درمان اختلالات خواب

توجه به غذا، نوشیدنی و ورزش کردن از جمله موثر ترین راهکار های پیشنهادی در جلسات مشاوره و درمان اختلالات خواب هستند. جالب است بدانید مصرف کافئین، نوشیدنی های شیرین و غذاهای چرب به راحتی چرخه و الگوی خواب را تحت تاثیر قرار می دهند، به نحوی که در بلند مدت سبب ایجاد اختلالات شدید در خواب می شوند. در کنار عدم مصرف این نوع خوراکی ها نباید از ورزش غافل شد. ورزش کردن و داشتن تحرک بدنی و بالا بردن ضربان قلب تا حد زیادی به داشتن خوابی آرام و راحت در طول شب کمک می کند.

نتایج کسب شده بعد از انجام مشاوره و درمان اختلالات خواب

انجام مشاوره و درمان اختلالات خواب نتایج فوق العاده ای برای افراد به دنبال دارد. به نحوی که بسیاری از این افراد، بعد طی چند جلسه از تغییرات ایجاد شده در کیفیت خواب شان شگفت زده می شوند. احساس نشاط و سرزندگی بعد از بیدار شدن از خواب مهم ترین و بارزترین نتیجه ای است که می توان از چنین مشاوره ای کسب کرد. عدم برخواستن های ناگهانی و مکرر از خواب، تجربه کردن خوابی عمیق از دیگر نتایج انجام این نوع مشاوره می باشند.

کلام آخر

برای انجام مشاوره و درمان اختلالات خواب بهتر است به یک مشاور باتجربه و متخصص مراجعه کرد. زیرا مشاور با داشتن دانش و تجربه بالای خود قادر است طی جلسات اولیه دلایل بروز چنین اختلالاتی را در افراد شناسایی کنند. علاوه بر آن بهترین راهکارها و نوع درمان را می توان از آن ها دریافت کرد. نداشتن خوابی نرمال و منظم مشکلات عدیده ای برای انسان به وجود می آورد و باعث بروز بیماری های جسمی بسیاری می شود. از این رو لازم است در صورت مشاهده کوچکترین علائم از وجود این اختلال، جهت رفع آن اقدام کرد.

۱. به سختی به خواب رفتن

۲. عدم استراحت جسمی و ذهنی در طول خواب

۳. خستگی و خواب آلودگی در طول روز

۴. عدم خواب عمیق و …

مشاوره و درمان بی خوابی و پر خوابی می‌تواند ترکیبی از درمان پزشکی و به کارگیری راهکارهای مشاوره‌ای باشد. راهکارهای مشاوره‌ای با تغییر سبک زندگی و رفع برخی ناراحتی‌های روانی همراه هستند. از این رو به کار گیری آن‌ها در کنار مصرف دارو می‌تواند به درمان این نوع اختلال کمک کند.

مدت زمان و هزینه هر جلسه مشاوره به مشاور و مرکز مشاوره مربوطه بستگی دارد. معمولاً مدت زمان هر جلسه بین 45 تا 60 دقیقه است و هزینه هر جلسه در مهمید از 200 هزار تومان شروع می‌شود.

0/5 (0 نظر)
خانم دکتر معصومه قنبری

خانم دکتر معصومه قنبری

دارای پروانه سازمان نظام به شماره: 3672 و سازمان بهزیستی و تجربه 20ساله در زمینه مشاوره
مدرس کارگاه های مهارت زندگی وخانواده. رویکرد درمانی روایت درمانی وطرحواره درمانی است.آشنایی با اصول حل تعارض بامتدهای روز دنیا، مترجم ونویسنده کتاب