یکی از معضلاتی که بسیاری از والدین با آن مواجه هستند، پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان است. همه گاهی عصبانی می‌شوند و خشم یک احساس طبیعی است. عصبانیت پیامدهای مختلفی دارد و در نهایت نیز موجب رنجش و ناراحتی فرد می‌شود. گاهی اوقات والدین برای اینکه ناراحتی و رنج فرزند خود را کنترل کنند، تسلیم بی چون و چرای خواسته‌های او می‌شوند. برخی دیگر هم رفتاری کاملا متفاوت دارند و با فرزند خود مقابله به مثل می‌کنند. هیچ کدام از این دو گروه رفتار قابل قبولی ندارند و والدین باید بدانند که حین مواجه شدن با خشم و عصبانیت فرزند نوجوان خود چه رفتاری کنند. والدین نباید سعی کنند که احساسات فرزندشان را تحت سلطه و کنترل بگیرند. احساسات مختلف چه خشم، چه شادی و آرامش، طبیعی هستند. بنابراین والدین فقط کافی است که نحوه مدیریت شرایط را بدانند. در این مقاله به طور کامل در مورد نحوه برخورد و رفتار با نوجوان پرخاشگر و راه های درمان این موضع صحبت خواهیم کرد.
فهرست مطالب
علل پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان چیست؟
پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان می‌تواند ناشی از علل مختلفی باشد. یکی از معضلات اصلی این دوره از زندگی افراد تغییر در سطح هورمون‌های جنسی است. البته این تغییرات طبیعی هستند و ایجاد نگرانی نمی‌کنند. با این حال بر نحوه رفتار و احساسات نوجوانان اثرگذار هستند. پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان همیشه به دلیل دوران بلوغ و تغییرات جسمانی نیست. گاهی اوقات این عصبانیت ریشه در کودکی فرد و محیط زندگی او دارد. افرادی که در شرایط مساعدی رشد نمی‌کنند معمولا خلق و خوی خوشی ندارند و پرخاشگری و عصبانیت زیادی از خود بروز می‌دهند. پرخاشگری گاهی اوقات نشانه‌ی وجود یک اختلال جدی در حیطه سلامت روان است که نیاز به توجه جدی دارد. کسانی که با مشکلات و اختلالات روانی دست و پنجه نرم می‌کنند، رفتارهای آنی و خشن از خود نشان می‌دهند. برای اینکه این مشکلات عمیق‌تر نشوند باید فرد به مشاور و روانشناس نوجوان مراجعه کند تا مشکل او به صورت ریشه‌ای مورد بررسی قرار گیرد.
پرخاشگری ناگهانی نوجوانان و تغییر در خلق و خوی آن‌ها ممکن است نشان دهنده مخاطرات جدی‌تری هم باشد. برای مثال نوجوانانی که به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند معمولا دچار تغییر در خلق و خو و عصبانیت خواهند شد. علاوه بر مسائل مطرح شده، گاهی عادات غذایی ناسالم و سوء مصرف مواد قندی و… منجر به افزایش اضطراب و در نهایت پرخاشگری فرد می‌شوند. در مواردی نوجوانان به دلیل اینکه والدین احساسات و علایق آن‌ها را نادیده می‌گیرند، رفتارهای خشن می‌کنند. اگر والدین به نوجوان توهین کنند و او را مورد قضاوت قرار دهند باید انتظار چنین رفتاری را از سوی نوجوان داشته باشند. اگر نوجوان در مسیر تحصیلی که علاقه‌ای به آن ندارد قرار بگیرد، احتمالا روحیه و انگیزه خود را از دست داده و رفتارهای خشونت آمیز می‌کند. رفتار نوجوانان تا حد زیادی تحت تاثیر اطرافیان آن‌ها قرار دارد. بنابراین گروه همسالان و دوستان نامناسب نیز می‌توانند بر روی نحوه رفتار نوجوانان تاثیر بگذارند.
نحوه رفتار والدین در برخورد با پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان چه باید باشد؟
نحوه رفتار والدین حین بروز پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان اهمیت زیادی دارد. رفتار والدین به قدری حائز اهمیت است که در غالب موارد می‌تواند خشونت نوجوان را خنثی نماید. اگر به عنوان والدین به فرزند نوجوان خود بگویید پرخاشگری نکند اما خودتان در همه محیط‌ها چنین رفتاری را از خود بروز دهید، طبیعی است که حرفتان نزد او پذیرفته نخواهد شد. سعی کنید حین بروز خشونت، آرام، مسالمت آمیز و بدون هیچ‌گونه تهدیدی حضورتان را به او نشان دهید. سعی کنید این موضوع را درون خود حل کنید. تظاهر کافی نیست و زبان بدن شما گویای همه چیز خواهد بود. سعی نمایید به فرزند خود کمی فضا بدهید و برای حریم خصوصی او در هر شرایطی احترام قائل باشید. اگر بحث و مشاجره از کنترل خارج شد به او بگویید که فعلا فضا را ترک می‌کنید و در فرصت مناسب‌تری برمی‌گردید.
وقتی فرزند شما حالت آرامی دارد با او راجع به تکنیک‌های کنترل خشم صحبت کنید. با جلب اعتماد فرزند خود به ریشه مشکل او پی ببرید تا متوجه شوید پرخاشگری او ناشی از چیست. گاهی اوقات مشکلاتی که نوجوانان در مدرسه دارند منجر به تغییرات خلقی آن‌ها می‌شود. اگر فرزند شما چیزی در این باره نمی‌گوید از مسئولان مدرسه بخواهید تا اوضاع را تحت کنترل بگیرند و امنیت دانش آموزان را تضمین نمایند. نیازی نیست که برای کنترل اوضاع تسلیم خواسته‌های غیرمنطقی فرزند خود شوید. باید به صورت واضح حد و مرزهایی را در روابط مابین خود مشخص کنید. اگر نمی‌توانید به درستی از پس این کار بر بیایید حتما از یک مشاور عصبانیت و پرخاشگری یا مشاور نوجوان خوب کمک بگیرید.
کلام آخر
پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان همان‌طور که گفتیم ریشه در علل مختلفی دارند و والدین باید راه های درمان و نحوه برخورد و رفتار درست با فرزند خود را جهت کنترل اوضاع یاد بگیرند. پرخاشگری نوجوانان، خود را به اشکال مختلفی نشان خواهد داد. برخی از نوجوانان خشم خود را به صورت فیزیکی تخلیه می‌کنند. برخی دیگر با والدین، دوستان و… بحث می‌کنند. رفتارهای غیرمنطقی از خود نشان می‌دهند و به خودشان و دیگران آسیب می‌رسانند. همه این علائم نشان می‌دهند که نوجوان با مشکل خشم و پرخاشگری روبرو است. بنابراین باید هر چه زودتر او را ترغیب به کمک گرفتن از مشاور و شروع روند درمان کرد.
