مشاوره سوگ و مرگ عزیزان (کنار آمدن با غم از دست دادن)

مشاوره سوگ و مرگ عزیزان و نحوه انجام آن، با توجه به موقعیت و شرایط فرد بازمانده کاملاً متفاوت است. داغداری افراد بعد از این اتفاق امری کاملاً طبیعی است و افرادی که داغدار می‌ شوند به لحاظ روانی، شخصیتی، جنسیتی، نوع حادثه و شخصی که فوت کرده است، شرایط مختلفی را تجربه می کنند. با این حال، استفاده از این نوع مشاوره می تواند برای افراد تا حد زیادی مفید و سودمند باشد و به کنار آمدن آن‌ها با غم از دست دادن کمک کند. (کودکان و نوجوانان در این راستا نیاز به کمک بیشتری دارند)

مراحل تجربه عزاداری (کنار آمدن با غم از دست دادن)

بر اساس مطالب مهمی که در مشاوره سوگ و مرگ عزیزان عنوان می شوند، مراحل تجربه این حالت عبارت‌اند از:

• ضربه:
  این مرحله اولین مرحله بعد از وقوع حادثه مرگ است، که طی آن فرد تمایل به انجام هیچ کاری را ندارد. به این معنی که از انجام کار خودداری می کند. همچنین گیج و سردرگم می شود.
• انکار:
  این مرحله را تقریباً تمامی افراد سوگوار تجربه می کنند. فردی که عزیزی را از دست می دهد، بعد از طی مرحله ضربه وارد مرحله انکار می شود و به کل اتفاق پیش آمده را باور نمی کند.
• علائم روانی، هیجانی و جسمانی:
  گیجی، نا‌امیدی، سستی، بی خوابی، عدم قدرت تصمیم گیری، گریه کردن، کرختی و منگی همگی از جمله نشانه های مرحله سوم سوگ هستند. علاوه بر آن، فرد سوگوار ممکن است بیماری قلبی، نا آرامی، از دست دادن اشتها، تحریک‌ پذیری و فراموشکاری، یادآوری بدون اراده و مداوم خاطرات شخص فوت شده را تجربه کند.
• افسردگی:
  با استناد به نکات و مواردی که در مشاوره سوگ عنوان می شوند، در سومین مرحله بعد از فوت عزیز، فرد دچار افسردگی می شود. به این ترتیب تمام نشانه های افسردگی در او قابل دیدن هستند.
• احساس گناه:
  در این مرحله، شخص به طرز غیر معمولی دچار احساس گناه می شود. به گونه ای که مرگ شخص متوفی را تقصیر خود می داند. حتی ممکن است با خود فکر کند که، مرگ عزیزش به دلیل تقاص پس دادن او به خاطر انجام گناهی است که در گذشته انجام داده است.
• عصبانیت:
  در مشاوره سوگ، مرحله عصبانیت بسیار مهم و حائز اهمیت است و بر روی کنترل حالت خشم فرد تأکید ویژه می شود. زیرا فرد در این مرحله از خود، نزدیکان، خانواده و هر کس و هر چیزی که در اطرافش وجود دارد خشمگین است.
• اسطوره یا آرمان پروری:
  این مرحله از لحاظ زمانی موقت است و طی آن فرد فوت شده به یک اسطوره برای بازمانده تبدیل می شود. همچنین تمامی خطاها و اشتباهات او به طور موقت فراموش می شوند.

علاوه بر موارد ذکر شده، مراحل دیگری وجود دارند که شخص عزادار بعد از دست دادن عزیز خود آن ها را طی می کند. واقع گرایی، پذیرش واقعیت، سازگاری مجدد و رشد شخصی از جمله این مراحل هستند.

هدف از انجام مشاوره سوگ(غم از دست دادن)

مهم ترین و اصلی ترین هدف مشاوره سوگ و مرگ عزیزان، کمک به بازمانده جهت پذیرش واقعیت و رها کردن افکار منفی در خصوص مرگ متوفی است. علاوه بر آن، این نوع مشاوره اهداف خود را در دو دسته مهم تحت عنوان اهداف دراز مدت و اهداف کوتاه مدت تقسیم بندی می کند.

 اهداف دراز مدت مشاوره سوگ

اهداف درازمدت مشاوره سوگ عبارت اند از:

• شروع عزاداری.
• کنار آمدن با مسئله از دست دادن عزیز.
• از سر گیری زندگی عادی.
• تخلیه غم و اندوه ناشی از مرگ عزیز.
• رفع و رجوع مشکل نبود فرد و برقراری دوباره روابط خود با دیگران.
• شرکت در فعالیت های اجتماعی.
• رفع احساس گناه در ذهن و افکار فرد بازمانده.
• رفع افسردگی.

اهداف کوتاه مدت مشاوره سوگ و مرگ عزیزان

اهداف کوتاه مدت مشاوره سوگ عبارت‌اند از:

• بازگو کردن موضوع نبود شخص متوفی.
• ایجاد رابطه ای قابل اعتماد با روانشناس یا مشاور.
• ثبت کردن احساسات روزانه توسط فرد بازمانده.
• شناخت و تشخیص احساسات مرتبط با اتفاق پیش آمده.
• بیان احساسات و تجربه کردن از دست دادن عزیز.
• شناسایی فعالیت ها و اعمالی که بازمانده پیش از حادثه مرگ عزیز خود به آن ها مشغول بوده است.
• جلوگیری از مصرف داروهای آرام بخش و مضر

همچنین علاوه بر موارد فوق یکی از مهمترین اهداف این مشاوره حفظ بنیان خانواده است. چون در چنین شرایطی ممکن است فرد داغدار نتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد و خانواده دچار مشکل شود. در چنین شرایطی توصیه این است که حتماً به مشاور خانواده هم مراجعه شود. در صورت نیاز به آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره خانواده، مطلب مشاوره خانواده می‌تواند برای شما مفید باشد.

مشاوره سوگ برای کودکان و نوجوانان

کودکان و نوجوانان با توجه به شرایط سنی حساسی که دارند، در معرض اسیب های سخت ناشی از سوگ قرار می گیرند. طبیعاتا مدیریت شرایط سخت و ناگوار سوگ، برای آنها سخت و سنگین است و بعضی وقتها نیاز است تا افرادی به آنها کمک کنند تا بتواند سختی و ناراحتی کمتری را تحمل کنند و وضعیت بهتری در زندگی پیدا کنند. مشاوره کودک تمام شرایط حساس آنها را در نظر می گیرد و تلاش می کند تا مرهمی برای زخم آنها باشد.

مشاوره نوجوان برای نوجوانانی که این مشکلات را تجربه کرده اند، از حساس ترین انواع مشاوره ها است. زیرا نوجوانان متناسب با سن خود، با چالش های متفاوتی در زندگی روبرو هستند که می تواند مدیریت بحران و شرایط کنونی را برای آنها سخت تر کند. در مطلب مشاوره نوجوان در مورد وضعیت حساس نوجوانان به صورت کلی صحبت شده است که می‌توانید به آن مراجعه کنید و اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست آورید.

نکات رعایت شده توسط درمانگر در مشاوره سوگ و مرگ عزیزان

در جریان جلسه انجام مشاوره سوگ، شخص درمانگر باید به موارد مهمی توجه کند و در رعایت آن ها نهایت سعی خود را به کار بگیرد. اول اینکه، باید از همان ابتدا بدون مقدمه چینی به اصل موضوع بپردازد و مستقیماً واژه مرگ را به کار ببرد. این کار به فرد بازمانده کمک می کند تا با واقعیت روبرو شود و از انکار آن دست بردارد. همچنین مشاور باید به گونه ای سخن بگوید که مراجعه کننده بداند عزیز او مرده است و قرار نیست هرگز او را ببیند. چنین رفتاری از سوی درمانگر سبب می شود تا شخص بازمانده از پذیرش واقعیت خودداری نکند. همچنین لازم است در لابه لای سخنان، درمانگر مدام به فرد یادآوری کند که موقعیت فعلی او یک مرحله موقت است که به زودی طی می شود. با این کار، فرد آگاه می شود که عزاداری پروسه ای است که به زودی به پایان می رسد.

نکته مهم بعدی که لازم است از سوی درمانگر در مشاوره سوگ رعایت شود، در نظر گرفتن سن بازمانده است. در صورتی که شخص مراجعه کننده کودک باشد، باید از روش های مختص به کودکان جهت کمک به او استفاده شود. کودکان به دلیل درک روشن و واضحی که از واقعیت دارند، خیلی زودتر از بزرگسالان سخن دروغ را تشخیص می دهند. بنابراین مشاور بهتر است به جای طفره رفتن، وضعیت پیش آمده را به زبانی ساده و روان برای کودک بازگو کند.

روش های درمانی به وسیله مشاوره سوگ

روش های درمانی مورد استفاده در مشاوره سوگ عبارت‌اند از:

• خاطره پردازی.
• روایت درمانی.
• شناخت درمانی.
• ورزش و تربیت بدنی.
• گروه درمانی.
• رفتار درمانی.
• دارودرمانی جهت موارد بی خوابی، توهم و رفتارهای آشفته.

فرایند انجام مشاوره مرگ عزیزان

در طول جلسه مشاوره سوگ، ابتدا باید واقعیت های مربوط به مرگ عزیز از دست رفته را برای مراجعه کننده بررسی کرد. سپس باید از بازمانده خواسته شود تا شرح حال خود و همچنین ناراحتی که به آن دچار شده است را بیان کند. در مرحله بعدی، جهت کمک به افزایش قدرت تشخیص و بیان افکار و احساسات فرد بازمانده، باید از تکنیک های مؤثر استفاده کرد. تماس چشمی، گوش فرا دادن، پذیرش صمیمانه و احترام بدون شرط و شروط از جمله این تکنیک ها می باشند. سپس لازم است به مراجعه کننده کمک شود تا احساسات و مشکلات خود را بعد از مرگ عزیزش بیان کند و برای بازگشت به زندگی عادی آماده شود.

سخن پایانی

تأثیر مثبت مشاوره سوگ و مرگ عزیزان بر التیام دردها و زخم های بعد از فقدان و مرگ عزیز، غیر قابل انکار است. بنابراین لازم است در صورت مواجه با چنین اتفاق ناگواری، جهت طی فرایند داغداری و عدم بروز آسیب های جدی از این نوع مشاوره استفاده کرد تا به مرور زمان غم از دست دادن فرد فوت شده کاهش یافته و پایان یابد.