در مقاله پیش رو می‌خواهیم در خصوص کودکان اوتیسم، راه‌های درمان و وضعیت آنان با یکدیگر صحبت کنیم. اوتیسم اختلالی است که به صورت مستقیم بر روی تعاملات اجتماعی و ارتباطات و رفتار فرد با دیگران اثر می‌گذارد. البته این اختلال دارای طیف‌های مختلفی است و میزان شدت و علائم آن در هر فردی ممکن است متفاوت از دیگری باشد. در واقع اوتیسم یک وضعیت مرتبط با رشد مغز است که از دوران کودکی فرد قابل تشخیص می‌باشد. این اختلال معمولا در اوایل کودکی با نشانه‌هایی خود را نشان می‌دهد و در نهایت مشکلات تعاملی برای کودک به وجود می‌آورد. این مشکلات خود را به شکل پررنگ‌‌تری در دوران مهد کودک، مدرسه و حین انجام فعالیت‌های گروهی نشان می‌دهند. درست است که درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد، اما تشخیص زودهنگام و مشاوره کودک، می‌تواند زندگی کودک را به مسیر بهتری هدایت کند. علائم مختلفی به عنوان نشانههای اوتیسم شناخته شده اند که در صورت دارا بودن دو یا چند نشانه احتمال اوتیسم وجود دارد.
فهرست مطالب
علائم و نشانههای اوتیسم در کودکان
به طور کلی کودکان اوتیسم با مشکلات مربوط به تعاملات اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کنند. معمولا این کودکان به همسالان خود علاقه مند نیستند و هم‌چنین در درک کردن و ارتباط گرفتن با آن‌ها مشکل دارند. این کودکان نمی‌توانند احساسات خود را به راحتی ابراز کنند. کودکان اوتیسم تلاش می‌کنند تا اعمال دیگران را درک یا پیش بینی کنند یا اینکه گفت و گوی آن‌ها را ادامه دهند. هم‌چنین از تماس‌های چشمی با اطرافیان خود اجتناب می‌کنند. ارتباط یک مبارزه به تمام معنا برای کودکان مبتلا به شمار می‌رود. معمولا نشانههای تاخیر در رشد نیز در کودکان مبتلا به اوتیسم دیده می‌شود. درک ارتباطات غیر کلامی، حالات چهره، زبان و حرکات بدن برای این افراد با دشواری همراه است. خیلی از اوقات فرد اوتیسمی معنی عبارات یا اصطلاحات را نمی‌فهمد.
از دیگر نشانههای رایج که در کودکان اوتیسم می‌بینیم رفتارهای محدود تکرار شونده هستند. این رفتارهای تکرار شونده فقط به گفتار کودک منتهی نمی‌شوند، بلکه می‌توانند حتی در بازی‌ها و تعاملات غیرکلامی هم خودشان را نشان دهند. برای مثال افراد اوتیسم روی موضوعات یا اشیاء خاص بیش از حد تمرکز می‌کنند. یا اینکه در مورد یک علاقه‌ی خاص بیش از اندازه صحبت می‌کنند و به کسی هم اجازه ورود به صحبت را نمی‌دهند. آن‌ها از یک روال خاص پیروی می‌کنند و اگر اختلالی در این روال به وجود آید، ناراحت می‌شوند. یک حرکت یا رفتار خاص را تکرار می‌کنند. مثلا در را باز و بسته می‌کنند یا اینکه عبارات و کلمات را پشت سر هم تکرار می‌کنند. هم‌چنین ممکن است به ورودی‌های حسی بیش از حد واکنش نشان دهند یا اینکه اصلا واکنشی نداشته باشند.
مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان کودکان اوتیسم
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم درمان کودکان اوتیسم قطعی نیست اما با تشخیص به موقع این اختلال می‌توان زندگی و آینده بهتری را برای این کودکان فراهم کرد. نوزادان معمولا با سرعت مختص به خودشان رشد می‌کنند و خیلی تابع زمان بندی‌های والدین نیستند. با این حال علائم تاخیر در رشد کودکان اوتیسم خود را قبل از ۲ سالگی نشان می‌دهند. اگر نگران روند رشد فرزند خود هستید یا به وجود علائم اوتیسم در او مشکوکید حتما برای تشخیص به متخصص مراجعه کنید. زیرا علائم مرتبط با اوتیسم می‌توانند با سایر اختلالات رشدی هم مرتبط باشند. علائم اوتیسم غالبا در اوایل رشد کودک خود را نشان می‌دهند. در این زمان تاخیرهای آشکاری در مهارت‌های زبانی و تعاملات اجتماعی دیده می‌شوند. در این حالت متخصص اگر برخی نشانه‌ها را ببیند انجام آزمایشات رشدی را تجویز می‌کند.
این نشانه‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم. ممکن است کودک تا ۶ ماهگی پاسخ‌هایی با لبخند یا ابراز خوشحالی ندهد. تا ۹ ماهگی صداها یا حالات چهره را تقلید نکند. تا ۱۲ ماهگی اصطلاحا غر نزند یا اعتراضش را نشان ندهد. تا ۱۴ ماهگی ایما و اشاره نکند؛ مثلا دست تکان ندهد. تا ۱۶ ماهگی تک کلمه بیان نکند. در۱۸ ماهگی بلد نباشد تظاهر کند. تا ۲۴ ماهگی کلمات یا عبارات دو یا چند کلمه‌ای به کار نبرد. هم‌چنین مهارت‌های زبانی یا اجتماعی را در سنین بالاتر بلد نباشد. تمامی نشانههای فوق برای متخصص یک هشدار و زنگ خطر جدی تلقی می‌شوند که باید جهت تشخیص و آغاز اقدامات درمانی مورد بررسی بیشتر قرار گیرند.
سخن پایانی
جا دارد در انتهای کلام اشاره کنیم که علت وجود اختلال در کودکان اوتیسم مشخص نیست. برخی از محققان معتقدند که ممکن است احتمالاتی مبنی بر ارتباط بین اوتیسم و ژنتیک و محیط رشد وجود داشته باشد. به گفته این محققان چند ژن مختلف هستند که در اختلال اوتیسم نقش آفرینی می‌کنند. در برخی دیگر از کودکان هم تغییرات یا جهش‌های ژنتیکی بر رشد مغز یا نحوه ارتباط سلول‌های مغزی تاثیر می‌گذارند. هیچ کدام از این موارد قطعی نیستند. با این حال ممکن است سن والدین، به دنیا آمدن کودک قبل از هفته ۲۶ بارداری، سوابق خانوادگی و جنسیت فرزند (پسر بودن) و… بر میزان وقوع این اختلال اثر بگذارند. والدین باید نسبت به نشانههای این اختلال آگاه باشند و درمان کودک خود را هر چه زودتر آغاز کنند.
